Atık sularda koronavirüs varlığının araştırılmasına yönelik çalışmalar yaklaşık 3 yıldır devam ediyor. İstanbul ve diğer illerde halen atık sularda görülen Covid-19 için erken uyarı sistemi de geliştirildi. Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Herhangi bir ilimizde koronavirüs artışı varsa zaten en az 5 gün öncesinden atık sularda görebiliyoruz. Bunu erken uyarı olarak nitelendiriyoruz.”
Türkiye’nin koronavirüs ile mücadeleye başladığı 2020 yılından bu yana, Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı koordinasyonunda atıksu arıtma tesislerinin giriş ve çıkışlarındaki kompozit atıksu numunelerinde koronavirüs taramaları devam ediyor. 3 yıl süren çalışmalar kapsamında 21 pilot il ve İstanbul’da incelemeler devam ederken, atık sularda da koronavirüs görüldüğü ortaya çıktı. Bölgelerde hastalıkta artış, azalma ve sabit seyir takibinin yapıldığı çalışmaları hazırlanan haritalar üzerinden takip etmek mümkün hale geldi. Geliştirilen sistem deprem bölgelerinde olası salgın hastalıkların tespiti için de kullanılmaya çalışılmıştır.
Çalışmalarda görev alan Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Alpaslan Kocamemi, devam eden çalışmalar ve gelişmelerle ilgili detayları paylaştı. Ocak ayında Türkiye’de koronavirüsün en şiddetli görüldüğü ilin İstanbul olduğuna işaret eden Kocamemi, “İllerimizden herhangi birinde ani bir artış olursa zaten atık sularda en az 5 gün öncesinden görebiliriz. Covid var. Türkiye genelinde -19 ama çok yüksek ya da pandeminin başındaki gibi değil” dedi.
ATIK SUDAKİ FARKI ATIK TESTLERİYLE ÇOK DAHA GERÇEKLEŞTİRİYOR
prof. Bilge Alpaslan Kocamemi, “Covid-19 tamamen bitmedi ama toplumda yaklaşım değişti. Covid’i grip olarak algıladığımız için sürüntü testi için hastanelere başvurular azaldı. Semptomları çok hafif olan kişilerde olduğu için kazandık.” ve idrar ve dışkılarında Covid-19 virüsü semptomu yok, şu anda atık sularda görülen Covid-19 yayılımı, sürüntü testleriyle bildirilenden çok daha gerçekçi bir durumu yansıtıyor.bazı dönemlerde düşüşler gözlemliyoruz ama Covid-19 diyemeyiz. -19 tamamen bitti, atık sulardaki gözlemlerimizde Covid hala devam ediyor.
ARTIŞ EN AZ 5 GÜN ÖNCE GÖRÜLEBİLİR
prof. Kocamemi, “Covid-19 hala atık sularda görülüyor ve bunun görülmesi dışında atık sulara bakarak toplumdaki koronavirüs sayısının arttığını, azaldığını ve istikrarlı bir şekilde ilerlediğini söyleyebiliriz. atık sularda en az 5 gün önceden.İstanbul’u her hafta gözlemliyoruz.Ülkede ani bir artış olursa yeni bir pandemi dalgası olup olmadığını rutin olarak takip ediyoruz.Toplumdaki artışı gözlemlediğinizde en az bir Ortada 5 günlük farkla atık sularda artış gözlemliyoruz.” Bunu erken uyarı olarak nitelendiriyoruz” dedi.
TATİL DÖNEMİNE DİKKAT
prof. Kocamemi, “3 yıldaki ölçümlere baktığımızda koronavirüsün oldukça düşük olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle bayramlardan sonra Türkiye’de çok ciddi artışlar oluyor. Bayramlarda gümrük var. 3 yıldır bunu hep gördük.” Yeşile dönüş var. Özellikle Anadolu şehirlerimizde. Bu bayram ne göreceğiz bilmiyorum ama şimdilik baktığımızda Türkiye genelinde Covid-19 var ama çok yüksek, pandeminin başındaki gibi değil” dedi.
İSTANBUL’DA VAKA YAYILMASI FARKLI GÖRÜNÜYOR
Ocak ayında koronavirüsün en yoğun görüldüğü illerden biri olan İstanbul için Prof. Kadıköy ilçesindeki vaka sayısı Tuzla’daki olay sayısından fazla.Ambarlı bölgesinde yine Kadıköy’e göre az.Ocak ayında İstanbul en yoğun, onu Ankara, Konya, Mersin ve Adana takip ediyor.Diğerlerine baktığımızda iller tabi ki koronavirüs var ama çok az diyebiliriz.İstanbul’daki Covid-19 sayısı Samsun’dakiyle aynı değil.İstanbul’da çok daha ağır bir Covid var.Veremeyeceğimiz haritaların amacı bu Ancak bu bize Türkiye’de hangi bölgelerin ağır olduğunu gösterdiği için gerekli tedbirlerin alınması açısından çok faydalı bir araç” dedi.
DEPREM BÖLGESİNDE SALGIN TAKİBİ
Kocamemi, 6 Şubat’ta meydana gelen depremden etkilenen şehirlerde bu çalışmanın hayata geçirilmesi için adımlar atıldığına işaret ederek, “Yakın zamanda bir deprem oldu. Ne yazık ki pek çok insan artık geçici çadır kentlerde ya da konteyner kentlerde yaşıyor. .Burada da kesintili portatif tuvalet sistemi var.Olası salgın hastalığı takip etmek mümkün.Bu tarafta bakanlıklarla görüşmelerimizi sürdürüyoruz.İleride böyle bir risk oluşması durumunda bu prosedür kullanılabilir. Bunu önceden kontrol edebilmemiz için çok verimli bir yol.Devamsız tuvaletlerden alınan numunede olası salgınlara neden olacak virüs veya patojenler, yaşam koşullarından dolayı Kolera, Dizanteri, Hepatit A, Rota Virüsü gibi birçok hastalık olabilir. Bu takip ile bu nüfus artışını salgın haline gelmeden kontrol altına alabilecek bir formülden bahsediyoruz.Bu anlamda o bölgelerde bu yöntemin kullanılması ile ilgili girişimler şu şekilde: Covid’de sadece bir virüs, burada takip edilmesi gereken birçok virüs ve patojen var. Bu yöntemleri oluşturmak biraz zaman aldı. Deprem olduğu günden beri buna odaklanıyoruz. Bu 3 yıllık tecrübenin gelecekte o bölgelerde faydalı bir şekilde kullanılmasını temenni ediyorum” dedi.
Türkiye’nin uluslararası platformda çok değerli bir yere sahip olduğuna işaret eden Prof. atık su taramalarının sadece covid kaynaklı olmayacağına dair dünyaya bir açıklama yaptılar.
